Matthew 13

Jun tijojbal tzij re i ticon

1Che i ʼij-le, i Jesus xel ruʼ ja, xa ʼe chu chiʼ i alagun, y xcubi chila. 2Are ʼuri xe moltaj tan chic uqʼuial winak ruʼ. Rumal-i, i Jesus xa ʼan chupam jun bárco, y xcubi chupam. Je niʼpa i winak ʼis xe canaj chi tak seneb. 3Teʼuri xu jek u cʼutic juban tak tijojbal tzij chique. Xu bij:

—ʼO jun achi ca ʼe chu tiquic u ticon.
4Are xe u quirij i rijaʼ, ʼo jubiʼ xa ʼe tzak pa be. Teʼuri xe cʼun i tzʼiquin y xqui tij bic. 5Xak ʼo jubiʼ chic xa ʼe tzak pa tak abaj, chi n-ta kas ulew che. I ija-le, juntir xalax lok, man n-muktajnak ta mas. 6Xui-ri, are xel li ʼij, xchakij na, man n-ta raʼ ʼenak pulew. 7Xak juban chic xa ʼe tzak pa qʼuix; i qʼuix xqʼuiyic, y xu camsaj i ticon. 8Xak ʼo ni ija xa ʼe tzak pa ʼutz laj ulew; lic qʼui ni u wach xu yaʼo. ʼO ni rakan xu ya jun ciénto u wach; xak ʼo i xu ya sesénta; xak ʼo i xu ya tréinta —xu bij. Teʼuri xu bij chic:

9—We yix ʼo i xiquin chu tayic, chi ta u be ʼuri —xcha.

Wach u chac i tak tijojbal tzij xu bij i Jesus chique i winak

10I u tijoxelab i Jesus, are xu bij ire ile, xe tejeb ruʼ. Xqui tzʼonoj che:

—¿Wuchac xa tijojbal tzij ca bij are cat tijin chu cʼutic chique i winak? —xqui bij che.

11I Jesus xu bij ʼuri chique:

—Yix ʼut, i Dios u yom chiwe qui ta u be wach usucʼ i ʼatbal tzij aj chicaj. I juban winak (chi n-que terej ta chwij) n-quiqui ta tu be.
12Queje oʼonom i Dios ile, man niʼpa i quiqui cʼam na wach cu sujuj ire chique, mas cu ya ʼuri chique; queje ile nim ni ʼo cuʼ. Niʼpa i n-cacaj ti u cʼamic wach cu sujuj i Dios chique, quelsax na ʼuri i jubiʼ chi ʼo cuʼ. 13Rumal ʼuri, xa ruʼ tijojbal tzij quin cʼut chique i winak, man ique, tupu que tzunic, n-ta quiquilo; tupu que tanic, n-quiqui ta taj, xak n-quiqui ta tu be. 14Queʼel chique pacha u bim i Dios chupam u wuj u tzʼibam can i mam Isaías chi ajbil u tzij i Dios ujer; ire xu bij:

Yix, katzij neri, qui ta na, péro n-qui ta tu be;
katzij neri, quix taken na, péro n-ta quiwil na.
15Man i winak-i, n-cacaj ta quiqui ta u be,
xa qui tzʼapim i qui xiquin,
xak qui mutzʼum i qui baʼwach,
man n-que tzun ta ruʼ qui baʼwach,
xak n-que tan ta ruʼ qui xiquin.
N-ta quiqui ta u be piqui cʼux,
xak n-que cʼun ta wuʼ, col qui cunbej quib.
(Queje ile u bim i Dios.)

16Xui-ri yix, n-ix ta queje ile. Lic ʼutz iwe, man i baʼwach yix que tzunic, xak i xiquin que tanic. 17Katzij i quin bij chiwe, je qʼui i ajbil u tzij i Dios ujer, xak je qʼui i je terejnak chirij, xcaj te rilic wach quix tijin yix chi rilic woʼor, péro n-xquil taj; xak xcaj u tayic teʼek pacha i quix tijin yix chu tayic woʼor, péro n-xqui ta taj.

I Jesus xu sakij wach i usucʼ i tijojbal tzij u bim

18Teʼuri Jesus xu bij chique:

—Chi ta ʼuri u be wach usucʼ i tijojbal tzij chi xin bij mier re i aj ticol ticon.
19Niʼpa i winak chi quiqui ta i tzij re i ʼatbal tzij aj chicaj, we n-quiqui ta tu be, queʼelok pacha xoʼon ija chi xtzak pa be. Queje i winak-le, man ca cʼun itzel, y cresaj i ʼutz laj tzij chi tictal piqui cʼux. 20Xak i ija chi xtzak pa abaj, ile pacha i winak chi quiqui ta i ʼutz laj tzij, y que quicotic xqui cojo. 21Xui-ri, je pacha jun ticon chi n-naj taj ʼenak i raʼ; n-que najtin taj. Are ca pe i cʼax piquiwi rumal i ʼutz laj tzij qui cojom, xak ca pe i qui yoʼyaxic cumal i winak, xa cacoʼtaj canok. 22Xak i ija chi xtzak pa qʼuix, ile pacha i winak chi quiqui ta i ʼutz laj tzij, xui-ri, xa que cʼachir rumal i qui cʼaslemal waral chuwach i jyub taʼaj, xak i qui rayijbal re mas ubitak que; ile xa cu chup i ʼutz laj tzij. Rumal-i n-ta ca wachin chique. 23Are ija chi xe ʼe tzak pa ʼutz laj ulew, ile pacha i winak chi quiqui ta i ʼutz laj tzij, xak quiqui ta u be. Ique lic que wachinic; ʼo jujun chique je pacha i rakan chi xu ya cien u wach; xak ʼo jujun quiqui ya sesénta u wach; xak ʼo jujun quiqui ya tréinta. (Queje ile xu bij i Jesus chique.)

Wach i xoʼon i mal laj ʼes chuxol i trígo

24I Jesus xu bij chic jun tijojbal tzij chique, are iri:

—I ʼatbal tzij re aj chicaj, queʼelok pacha i tzij-i: ʼO jun achi xu tic i trígo pa rulew; chom laj ija xu tico.
25Xui-ri, are ʼis que war conojel, xcʼun jun aj chʼoʼoj chirij i rajaw, y xu tic can mal laj ticon ruʼ i trígo (pacha trígo ca tzunic, péro n-are taj). 26Are xe poʼic, junam xe qʼuiyic; xui-ri, are xpe u wach i trígo, are ʼuri xaʼalijin i juban chi n-trígo taj. 27Teʼuri i ajchaquib xe ʼe chu bixquil ruʼ i rajaw: “Nim laj winak, i ija chi a ticom na, lic chom, ¿pa xpe wi i mal laj ʼes chi ʼo ruʼ?” xe cha. 28I rajaw xu bij chique: “Xa are jun aj chʼoʼoj chwij xa ʼanaw ile.” Teʼuri i ajchaquib xqui bij che: “¿Cawaj ca ʼe ka michʼa i mal laj ʼes?” xe cha. 29“Mi michʼo,” xu bij i rajaw, “man we qui michʼ i mal laj ʼes, mokxa ca michʼtaj i trígo ruʼ,” xu bij. 30“ʼUtz chi ya che ca qʼuiy na, junam ruʼ i trígo. Are cakaj caka jek nu chʼupic u wach i trígo, are ʼuri que in tak bi i aj molonel chi relsaxic i mal laj ʼes. Teʼuri ique quiqui ʼan manoj che, man ca porox na. We xutzin ile, caka mol i trígo y caka ya pu cʼolbal,” xu bij i rajaw. (Are ile are i tijojbal tzij xu bij i Jesus chique.)

I tijojbal tzij re u qʼuiyic i ija re i mostas

31I Jesus xak xu bij jun chic tijojbal tzij chique. Xu bij:

—I ʼatbal tzij re aj chicaj queʼelok pacha coʼon jun ija re i mostas, are jun achi cu tic pa rulew.
32I ija-le, lic chʼutin na chiquiwach i ronojel ija. Xui-ri, we xpoʼic, mas nim na queʼel chiquiwach i ronojel i ticon. Lic nim queʼelok, pacha jun cheʼ; teʼuri i tzʼiquin que cʼunic y quiqui ʼan qui soc che tak u ʼab.

I tijojbal tzij re i cunbal re i caxlanwa

33I Jesus xak xu bij jun chic tijojbal tzij chique. Xu bij:

—I ʼatbal tzij re aj chicaj coʼon pacha coʼon i cunbal re i caxlanwa. Ile, we jun ixok cu chapo, y cu coj oxib almul arin ruʼ, tupu xa jubiʼ i cunbal ʼo ruʼ, cwalij u wach i ʼor ronojel. (Xak queje ile coʼon i ʼatbal tzij re aj chicaj.)

I Jesus, niʼpa i cʼutunic xoʼono, xa ruʼ i tijojbal tzij

34I Jesus, ronojel i cʼutunic-le, xu bij chique i winak ruʼ tijojbal tzij; n-ta tzij xu bij chique, we n-are ti tijojbal tzij. 35Xeʼelok pacha u bim can jun ajbil u tzij i Dios ujer. Xu bij:

Ruʼ i tijojbal tzij quin ʼan wi i cʼutunic chique;
quin sakirsaj niʼpa tak i uwam u wach, cʼa chu xebal ʼij sak.
(Queje ile tzʼibtal canok.)

Xu sakij wach usucʼ i tijojbal tzij re i mal laj ʼes

36Teʼuri i Jesus xe u ʼijla bi i winak y xoc pa ja. Are ʼuri i u tijoxelab xe tejeb pan ruʼ y xqui tzʼonoj che:

—Cha sakij chake wach usucʼ i tijojbal tzij xa bij, che i mal laj ʼes tictal can pa ticon.

37Teʼuri i Jesus xu bij:

—Are i ca ticaw i ʼutz laj ija, are yin chi in Achi aj Chicaj.
38Are i pa quin tic wi, are i jyub taʼaj. Are i ʼutz laj ija, are i winak chi qui jachom quib pa ʼatbal tzij re i Dios; are i mal laj tak ʼes, are i winak ʼuri chi je re itzel. 39Are i aj chʼoʼoj chirij i rajaw i ticon, are itzel chi ca ticaw i mal laj ija. Are i molonic re i ticon, are i qui molic i winak pa qʼuisbal ʼij. I ajchaquib chi quiqui mol i ticon, je are i ángel. 40I mal laj tak ʼes, ca mol u chiʼ, y ca cʼak pa ʼaʼ porobal-re. Xak queje ca ʼan ni ile pa qʼuisbal re u wach i jyub taʼaj. 41Yin, chi in Achi aj Chicaj, que in tak li in ángel ruʼ in ticon, col qui molbej-que niʼpa i je qui tacpum i cachiʼil pa mal, xak conojel niʼpa i que ʼanaw i mal. 42Teʼuri que cʼak na pa ʼaʼ pa orno. Chila que oʼ na; xak quiqui kachʼachʼej uwaque rumal ni uyej quiqui tijo. 43Teʼuri, niʼpa i je ʼutz chuwach i Dios, que qʼuiji pa cu ʼat wi tzij ire. I qui ʼij qui chomal ique, pacha ca tzun i ʼij. We yix ʼo i xiquin chu tayic, chi ta u be ʼuri. (Queje ile xu bij i Jesus chique u tijoxelab.)

I tijojbal tzij re i mer muktalic

44(Teʼuri xu bij jun chic tijojbal tzij. Xu bij:)

—I ʼatbal tzij re aj chicaj queje pacha uqʼuial mer muktal chupam juban ulew. Ca cʼun jun achi y cu riko. N-xresaj ta lok, xa cu muk chic can u wi, y lic ca quicotic ca ʼec; ʼis que u cʼayij na niʼpa i ʼo ruʼ. Teʼuri ca petic y cu loʼ i ulew man ʼo i beyomal chupam. (Queje ile i ʼatbal tzij re aj chicaj.)

I tijojbal tzij re i chom laj ral abaj, pérla ca bix che

45(ʼO jun chic tijojbal tzij xu bij chique, are iri:)

—I ʼatbal tzij re aj chicaj are pacha jun chom laj ral abaj, lic pakal rajil, pérla ca bix che. Jun aj cʼay pérla, ca ʼe chu tzucuxic i tak i pérla, y cu loʼo.
46Ire, we xu rik jun chi lic chom, lic pakal rajil, ca ʼe chu cʼayixic ronojel i ubitak-re, loʼbal-re. (Queje coʼon ire ile man lic chom; xak queje ile i ʼatbal tzij re aj chicaj.)

I tijojbal tzij re i ataraya

47(Teʼuri xu bij i Jesus chique:)

—I ʼatbal tzij re aj chicaj queje pacha jun ataraya. I je aj chapol car, are quiqui cʼak bi i ataraya pa ya, ʼis bi chi caril cu chap lok.
48Are nojnak chic i ataraya, caquesaj li ʼuri chu chiʼ i ya. Teʼuri que cubi chi qui tzucuxic i ʼutz chique i car. Niʼpa i ʼutz, que qui cʼol na chupam jun chicach; i ne te ʼutz, que qui cʼak bic. 49Queje coʼon ni ile pa qʼuisbal ʼij; que ʼel ni ángel chi qui chayic i ne te ʼutz chiquixol i je ʼutz. 50Teʼuri que cʼak na pa ʼaʼ pa orno. Chila que oʼ na; xak quiqui kachʼachʼej uwaque rumal qui bis. (Queje ile i tijojbal tzij xu bij i Jesus chique.)

ʼO i cʼutunic cʼacʼ, xak ʼo i cʼutunic re ujer

51Teʼuri i Jesus xu tzʼonoj chique:

—¿Xi ta u be ronojel iri? —coʼono.

Katzij —xqui bij—, xka ta.

52Teʼuri xu bij chique:

—Jun tijonel re i ʼatbal tzij tzʼibtal can rumal i mam Moises, we ire nawnak che i tzij chi quin bij yin re i ʼatbal tzij aj chicaj, ʼutz re ire ʼuri. Queʼel ire pacha jun rajaw ja chi ʼo ubitak-re cʼacʼ, xak ʼo i re ujer. Che i queb-le ʼis cu chapo.
13.52Ire ʼo i cʼutunic cʼacʼ ruʼ, xak ʼo i cʼutunic re ujer, tobal-re che u cʼaslemal chuwach i Dios.
(Queje ile xu bij chique u tijoxelab.)

I Jesus n-xajwax ta cumal i rach aj tinimit

53I Jesus, are xutzin chu bixquil i tak tijojbal tzij-le, xel chila pa Capernaum y xa ʼe pa Nazaret. 54Chila xoc chu cʼutic chique i aj Israel winak pa qui molbalʼib. Ique, are xqui ta, lic xqui bisoj che. Xqui bij ʼuri:

—¿Ipa xa ʼe u nawsaj wi rib i achi-le, chi lic ʼo u nojbal? ¿Wach u tiquilem che i milágro-le?
55Ire xa are racʼal i mam chi aj ʼanol mexa, xak i u chuch xa are ati Mariy. I je u chaʼ xa are i a-Jacóbo, i a-Jose, xak i a-Simon, i a-Júdas. 56Xak i ranab je jekel chi kuʼ yoj. ¿Ipa xretamaj wi ʼut ronojel ile? —xqui bij.

57Rumal-i, lic n-xcaj taj wach i xu bij, wach i xu ʼano. Are ʼuri i Jesus xu bij chique:

—Jun ajbil u tzij i Dios, conojel i winak quiqui coj u ʼij, xui i je rach aj tinimit n-quiqui coj tu ʼij, xak queje i je aj ruʼ rachoch —xu bij.

58Ire n-ta kas milágro ʼuri xu ʼan chila, man ique n-ta u cubibal qui cʼux che.

Copyright information for ACRACC